Workshops

Buiten-zijn is gezond en leerlingen vinden het leuk. Buitenlessen hebben een groot positief effect de leerprestaties van kinderen. Daarnaast dragen natuurontmoetingen en natuurbeleving op jonge leeftijd bij aan een duurzame levenshouding op latere leeftijd. Alle reden dus om naar buiten te gaan en te leren over hoe je de schoolomgeving in kunt zetten voor duurzaam onderwijs. We gaan naar het groene schoolplein van De Pinksterbloem, waar we de natuur verkennen en gebruiken als inspiratiebron voor buitenlessen. Elena en Jitske delen hun kennis en inspiratie.

Deze workshop wordt verzorgd door Elena Francissen (Linkedin), adviseur natuur en duurzaamheidseducatie bij ANMEC, en Jitske Hallema (Linkedin), verbinder op gebied van natuur en cultuur bij De Ontwikkeling. Elena zet zich in voor meer buitenles in Amsterdam door leerkrachten te helpen zich hierin te bekwamen en leermiddelen hiervoor ter beschikking te stellen via de NatuurMEdiatheek. Jitske was betrokken bij het ontwerp en de aanleg van het groene schoolplein en geeft wekelijks buitenles in de tuin van de Pinksterbloem.

De Routekaart Duurzaam Onderwijs helpt scholen bij integrale visie- en strategieontwikkeling aan de hand van de Whole School Approach (WSA). Eerst onderzoek je waar je heen wilt (visie) en dan hoe je daar gaat komen, op een praktische manier (strategisch beleidsplan). Patrick van der Hofstad licht de stappen van de Routekaart toe aan de hand van voorbeelden, legt uit hoe je kosteloos van deze tool gebruik kunt maken en hoe je waar nodig ondersteuning kunt organiseren. Patrick geeft ook tips hoe je deze integrale ontwikkeling zo in je jaarcyclus kunt inpassen dat je wel meters maakt maar docenten en leerlingen het niet of nauwelijks als een extra belasting ervaren.

Patrick van der Hofstad (Linkedin) is oprichter en directeur-bestuurder van Stichting Technotrend, de organisatie die als penvoerder de ontwikkeling van de Routekaart Duurzaam Onderwijs organiseerde in opdracht van Leren voor Morgen. Stichting Technotrend ondersteunt basisscholen, middelbare scholen en het mbo bij het realiseren van duurzaam onderwijs, met specialisaties op het vlak van de circulaire economie, energietransitie, klimaatadaptatie, systeeminnovatie en de 17 SDG’s. Zij ontwikkelen en geven lessen, organiseren projecten waar scholen aan mee kunnen doen, ontwikkelen curriculum voor/met scholen en trainen/coachen docenten.

De Aardewandeling is een reeks van spelactiviteiten waardoor je op een speelse en directe wijze tot natuurbeleving kunt komen. De Aardewandeling is met name gericht op het ervaren van verwondering, verbondenheid en plezier.

De Aardewandeling bestaat uit een selectie van 4 tot 6 activiteiten, gebaseerd op de Earthwalks van het Institute of Earth Education (IEE, 2000). Na de wandeling volgt meer uitleg over de achterliggende didactische principes en een toolkit waarmee je zelf een Aardewandeling kunt compileren.

Deze workshop wordt verzorgd door Tom van Eijck, van oorsprong bioloog en eerstegraadsdocent biologie (VO), tegenwoordig docent Natuur & Techniek bij de Pabo Hogeschool van Amsterdam en onderzoeker Didactiek van de bètawetenschappen bij kenniscentrum FOO. Tom heeft als speciale aandachtsgebieden duurzaamheidseducatie, maakonderwijs en intelligent tutoring systems.

Het Rijksprogramma Jong Leren Eten wil jongeren (0-24 jaar) in de setting van onderwijs en kinderopvang ‘voedselwijs’ maken, zodat ze toegerust worden om gezonde en duurzame voedselkeuzes te maken. Want hoe mensen omgaan met voedsel heeft enorme impact op henzelf en op hun omgeving.

Jong Leren Eten maakt deel uit van de nationale Voedselagenda en is ontstaan vanuit de urgentie tot verandering van het hele voedselsysteem. Het thema ‘voedsel’ biedt echter ook een enorm rijke leeromgeving waarin allerlei leerdoelen een plek kunnen krijgen. Jong Leren Eten streeft naar structurele verankering van aandacht voor voedsel in het schoolbeleid en lesprogramma.

Deze workshop wordt verzorgd door Annette de Vries (Linkedin), programmamanager ‘Jong Leren Eten’ en coördinator Gezond Eten, Gezond Leven bij Voedsel Verbindt. Annette werkt al jaren als projectleider op het snijvlak van duurzame, maatschappelijke en sociale innovatie en is nu gegrepen door de centrale rol die voedsel speelt in onze samenleving.

In samenwerking met de Duurzame PABO, IVN, Veldwerk Nederland, ARK Natuurontwikkeling en Natuurwijs werkt Tine Nieboer aan het project Natuur als leukste vak op school. Het doel van dit project is om pabo-studenten te inspireren tot en helpen met het ontwikkelen van buitenonderwijs.

Tine (Linkedin) werkt als aanjager buiten- en duurzaam onderwijs en ontwierp haar eigen curriculum met betrekking tot buitenonderwijs. Elke woensdag staat zij met haar groep 6/7/8 in het Amsterdamse Bos. In april won ze de landelijke prijs voor ‘Buitenlesleerkracht van het jaar’.

Tine werkt veel samen met Katja van Dalen (Linkedin). Katja heeft haar eigen praktijk NatuurlijkBegaafd met als motto ‘Groei om te worden wie je bent’, waarbij de natuur dient als spiegel voor jezelf en de wereld om je heen.

Tine en Katja nemen jullie mee in het proces van het ontwerpen en uitvoeren van buitenonderwijs. Hoe integreer je taal en rekenen in je buitenlessen? En nog belangrijker, hoe werk je aan mindfulness en verbinding? Want bij ons buitenonderwijs staat het maken van verbinding centraal. Verbinding met jezelf, de ander en je omgeving. Hier gaan we samen mee aan de slag!

Foto’s: Katja van Dalen

De relatie tussen pabo en NME-centra kan ondersteunend zijn aan de leerprocessen van studenten. NME-centra zijn aanwezig in de omgeving van basisscholen, maar deze logische samenwerking komt nog niet overal vanzelf tot stand. Duurzame PABO, Leren voor Morgen en GDO bundelen de krachten in het project Duurzame Buren om deze samenwerking te stimuleren en daarmee duurzaamheid logisch en sterker via onderzoekend en ontwerpend leren in de stagepraktijk van de pabostudent te krijgen. Op deze wijze helpen we de studenten in hun leerproces om uiteindelijk de competente leerkracht van de toekomst te zijn.

Deze workshop wordt verzorgd door Arjan Klopstra (Linkedin) en Méla Krijger.

Arjan is programmamanager Duurzaam Onderwijs bij vereniging GDO. Hij werkt samen met het netwerk van lokale NME-centra aan een professionele en eigentijdse lokale ondersteunings­structuur op het gebied van natuur en duurzaamheid voor het onderwijs.

Méla Krijger is adviseur natuur- en duurzaamheidseducatie bij ANMEC, het Amsterdams NME-centrum. Méla studeerde zelf pedagogiek aan de Hogeschool van Amsterdam, waar natuur en duurzaamheid toen nog niet in de opleiding  naar voren kwam. Ze is hier toen zelf mee aan de slag gegaan en afgestudeerd op het thema duurzame waardenvorming bij kinderen. Toen ze kwam te werken bij het NME-centrum is ze studenten en docenten actief blijven betrekken.

Bij ANMEC komen studenten van de pabo- en pedagogiek-opleidingen langs in de NatuurMediatheek voor een inspiratiebezoek en we begeleiden studenten bij stages, afstudeeronderzoek, werken samen met minoren en koppelen docenten aan groene scholen en kinderopvang in de stad. Méla deelt graag successen en uitdagingen van de samenwerking tussen NME-centra en pabo/pedagogiek-opleidingen.