Conferentie Duurzame PABO

“Hart voor een duurzame basisschool”, zo luidde het thema van de conferentie Duurzame PABO gehouden op 6 maart jl. op de Marnix Academie in Utrecht. De middag werd geopend door Gerard Verbeek, voorzitter College van Bestuur Marnix Academie en bestuurslid Duurzame PABO. Een verslag.

Foto’s conferentie (Odi Busman)

“Basisonderwijs is met 1,5 miljoen leerlingen een enorm belangrijk onderdeel van ons totale maatschappelijk leven en draagt in grote mate bij aan de ontwikkeling van de maatschappij naar de toekomst”, zo begon Gerard Veerbeek zijn betoog om de relatie tussen onderwijs en duurzaamheid te schetsen en zette daarmee de toon voor de middag.

“Het is voor mij vanzelfsprekend om bij duurzame ontwikkeling vooral te kijken naar de rol van onderwijs. Want juist het onderwijs wil kinderen voorbereiden op de toekomst. Begeleiden in het langzamerhand op zich nemen van de rol die kinderen gaan vervullen in de maatschappij. Juist in het onderwijs gaat het om investeren op lange termijn; zodanig dat een langer tijdsperspectief geldt. In het onderwijs gaat het erom dat wij kinderen begeleiden in bewustwording, het nadenken over eigen mogelijkheden, in het op zich nemen van eigen verantwoordelijkheden en in de goede positiebepaling als het gaat om de relatie tussen zichzelf en de eigen omgeving. Dus voor mij en ik denk voor een ieder: onderwijs en duurzame ontwikkeling hebben alles met elkaar te maken”. Duurzame PABO is een netwerk van Pabo’s dat dat thema met nadruk wil voeren. De Marnix Academie is met drie AISHE-sterren koploper van Pabo’s die zich duurzaam morgen noemen.

André de Hamer, coördinator Duurzame PABO, en Ellen Leussink, expert onderwijs binnen het programma DuurzaamDoor spraken over de vier leerkrachtcompetenties duurzaamheid: weten, doen, samenleven en zijn. Deze competentieset ‘Leren voor duurzame ontwikkeling’ is een bewerking uit het Engels van een document dat in 2011 opgesteld werd door de UNECE. André en Ellen stelden het publiek de vraag: wat hebben leerlingen, met name in de basisschoolperiode, nodig om tot zelfstandig inzicht en handelen te komen? Welke bijdrage moeten de leerkrachten leveren om leerlingen zover te krijgen dat ze gaan nadenken over duurzaamheid? Zodra duurzame acties als zonnepanelen op het dak van de school, een plek krijgt in de lessen, gaat het ook echt leven voor de kinderen.

Als tweede sprekersduo waren Peter Heres en Clara den Boer, respectievelijk directeur stichting, en bedenker, van de Gelukskoffer aan het woord. “Een wetenschappelijk onderbouwd lesprogramma, bestaande uit zeven lessen voor kinderen uit de groepen 7 en 8 van de basisschool. Om kinderen te leren positief en met zelfvertrouwen in het leven te staan”. Aan de hand van een groene appel op groot diascherm maakten zij het percentageverschil zichtbaar tussen factoren die ons gelukt bepalen: 50% wordt bepaald door aanleg, maar liefst 40% van onze dagelijkse portie geluk is te beïnvloeden en de omgeving maakt slechts 10% uit. Geluk is dus veel “maakbaarder” dan je denkt. Over het begrip maakbaar ontstond enige discussie, maar de kern was dat geluk meer te beïnvloeden is dan je vaak denkt. Tenslotte bracht de stichting Expeditie Geluk onder de aandacht. De expeditie, die op 13 september start in Den Haag, trekt in 62 dagen Nederland rond om aandacht te vragen voor haar missie.“Klein beginnen en groot eindigen, dat is onze ambitie!”

Slotspreker op het plenaire gedeelte van de middag was Gerben de Vries, als docent en onderzoeker verbonden aan de Marnix Academie en gedetacheerd bij Duurzame PABO. Hij noemt zich een bèta-mens, die is verdwaald in onderwijsland. Hij nam het publiek mee in PRISE, een meetinstrument voor het borgen van duurzame ontwikkeling binnen de basisschool. Hij is voorbeeldmatig hierop ingegaan vanuit een onderzoek dat is gedaan bij stichting Kopwerk, een scholencluster in de kop van Noord-Holland. Op 23 basisscholen is het PRISE-instrument toegepast. Aan het einde van zijn verhandeling riep hij schoolbesturen in de regio alsook studenten op de uitdaging aan te gaan om ook eens zo’n onderzoek uit te (laten) voeren. Studenten kunnen in de minorfase een onderzoek doen, op basis daarvan aanbevelingen doen en die uittesten. Denk bij uittesten aan didactieken in concrete lessen en op meso-niveau: schoolorganisatie. Lijkt u dat interessant, neem dan contact op met Duurzame PABO.

Dit alles vond plaatst onder de leiding van dagvoorzitter Antoine Heideveld, coördinator binnen het programma Duurzaam Door. Na het plenaire programma was er een divers aanbod van workshops.